Wat betekent de nieuwe Cyberbeveiligingswet voor gemeenten?

Sinds 17 oktober 2024 is de Europese NIS2-richtlijn van kracht. Naar verwachting wordt in het tweede kwartaal van 2026 de NIS2 in Nederland vertaald naar nationale wetgeving: de nieuwe Cyberbeveiligingswet (CBW). Deze wet stelt hogere en strengere eisen aan de cyberbeveiliging van organisaties die vitale of essentiële diensten leveren – waaronder gemeenten. Ook verschijnt een nieuwe versie van de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). Deze BIO 2.0 zal dienen als het normenkader voor de Cyberbeveiligingswet en helpt gemeenten bij het inrichten en toetsen van hun informatiebeveiliging.

Maar wat verandert er precies? En belangrijker: hoe kunnen gemeenten zich goed voorbereiden op deze nieuwe verplichtingen?

De NIS2-richtlijn geldt nu voor meer sectoren en organisaties, waardoor ook gemeenten onder deze regels vallen. Dit betekent dat gemeenten een zorgplicht krijgen om passende technische en organisatorische maatregelen te nemen om hun netwerk- en informatiesystemen te beveiligen.

Daarnaast moeten belangrijke cyberincidenten worden gemeld aan de relevante toezichthouder, de Rijksdienst Digitale Infrastructuur (RDI), hun eigen Computer Security Incident Response Team (CSIRT) en de Informatiebeveiligingsdienst (IBD).

Een van de meest opvallende veranderingen is de invoering van bestuurlijke aansprakelijkheid. Bestuurders zijn voortaan verantwoordelijk voor het naleven van de cyberbeveiligingsmaatregelen. Als de beveiligingsmaatregelen ontbreken of onvoldoende zijn, kunnen zij hierop worden aangesproken. Dit benadrukt dat gemeenten cyberbeveiliging en risicomanagement actief moeten aanpakken – niet alleen als IT-zaken, maar als een verantwoordelijkheid van het bestuur.

De NIS2-richtlijn brengt ook strenger toezicht en strengere controle met zich mee. Dit betekent dat gemeenten te maken kunnen krijgen met audits en inspecties door toezichthouders. Gemeenten moeten zich goed voorbereiden op deze controles. Ze moeten hun cyberbeveiliging op orde hebben volgens de nieuwe BIO en kunnen laten zien dat ze aan alle nieuwe regels voldoen.