Casus Zorg & support

Hulp bieden aan kinderen zonder toestemming van ouder met gezag.

Een Jeugd en Gezinsteam heeft ons om advies gevraagd met betrekking tot het bieden van hulp aan kinderen waarvan de vader, met ouderlijk gezag, verdwenen is.

Casus

Veilig Thuis heeft onderzoek gedaan naar de veiligheid in een gezin. Uit het onderzoek blijkt dat de kinderen veel huiselijk geweld hebben meegemaakt en passende hulpverlening nodig hebben. Veilig Thuis sluit het onderzoek af en vraagt in hun afsluitbrief aan het Jeugd- en Gezinsteam om passende hulpverlening in te zetten. In de tijd van overdracht ontstaat een nieuwe situatie: de vader van het gezin is onvindbaar. Hij is zeer waarschijnlijk naar het buitenland vertrokken en gezien zijn afscheidsbrief aan de kinderen lijkt dit serieus. Het lukt niet om contact te krijgen met de vader, hij reageert nergens op. De verdwenen vader heeft, samen met moeder, het gezag over de kinderen.

Het Jeugd- en Gezinsteam vraagt zich af of zij nu hulp kunnen inzetten voor de kinderen. Aangezien vader nog steeds gezag heeft, vraagt het team zich af of zij zonder zijn toestemming iets kunnen doen. De ketenpartners die de hulp gaan leveren, hebben ook twijfels in verband met de afwezigheid van toestemming van de vader. Veilig Thuis heeft een e-mail gestuurd naar de vader, met de vraag of hij voor een bepaalde tijd wil reageren met toestemming voor de te leveren hulp. In de e-mail staat dat als hij dit niet doet (hij heeft dit uiteindelijk niet gedaan), het Jeugd- en Gezinsteam gaat starten met de hulpverlening. Het Jeugd- en Gezinsteam vraagt zich aanvullend af of zo’n e-mail voldoende is om te starten met de hulp.

Ons advies

Inspanningsverplichting bij ‘onbereikbare’ ouder

Men kan niet zomaar om de toestemming van een ouder met gezag heen. Er geldt een inspanningsverplichting voor de jeugdhulpverlener om in contact te komen met de ouder die ‘onbereikbaar’ is. De e-mail die Veilig Thuis naar vader heeft gestuurd waarin wordt aangegeven dat hij voor een bepaalde tijd moet reageren en anders hulp wordt ingezet door het Jeugd- en Gezinsteam, is onderdeel van die inspanningsverplichting. Deze e-mail is echter niet voldoende. Het Jeugd- en Gezinsteam moet aanvullend ook contact proberen te krijgen met vader. Vragen die bijvoorbeeld gesteld kunnen worden aan de ouder waarmee men wel contact heeft, in dit geval de moeder, zijn bijvoorbeeld:

Is er een e-mailadres of telefoonnummer van de andere ouder bekend?
Zijn er contactgegevens van de ouders van vader? En hebben zij contactgegevens van hun zoon?
Lopen er nog juridische procedures over bijvoorbeeld gezag of omgang? En is er dus een advocaat betrokken bij vader die wellicht contactgegevens heeft en is via die advocaat alsnog toestemming te krijgen van vader?

Het is van belang dat de inspanningen die worden gedaan om contactgegevens te verkrijgen en contact te leggen met de andere ouders met gezag, worden vastgelegd in het dossier. Wanneer al deze inspanningen niet tot contact leiden, is er voldaan aan de inspanningsverplichting.

Overweging wel of geen jeugdhulp bieden

Voor de overweging of vervolgens wordt overgegaan tot het inzetten van hulp, is ook van belang hoe oud de kinderen zijn. Vanaf 12 jaar moeten zij zelf ook toestemming geven. Ook moet worden nagegaan of de andere ouder, moeder, toestemming geeft.

Het heeft altijd de voorkeur dat de ouder die wel toestemming geeft, naar de rechter stapt om vervangende toestemming te krijgen voor de ouder die geen toestemming geeft. De verantwoordelijkheid wordt op deze manier bij de ouder(s) gelaten. Maar in sommige gevallen is wachten op een dergelijke procesgang niet wenselijk.

Wanneer wachten op een dergelijke procesgang echt niet in het belang is van het kind en er sneller gehandeld moet worden, moet worden afgewogen of er sprake is van ernstig nadeel voor de jeugdige wanneer hulpverlening niet wordt geboden. Dit afwegen doet het Jeugd- en Gezinsteam niet alleen, maar met de beoogde jeugdhulpaanbieder. Deze aanbieder draagt namelijk de eindverantwoordelijkheid. Er mag op basis van weloverwogen besluitvorming overgegaan worden tot behandeling. Hierbij moet men samen met de beoogd behandelaar de volgende afweging worden gemaakt:

Is de hulp dringend nodig om ernstig nadeel bij de jeugdige te voorkomen?
Wenst de jeugdige van 12 jaar of ouder weloverwogen de behandeling, ook al weet de jeugdige dat de ouder hierop tegen is?
Hebben we aantoonbaar alles gedaan wat we in redelijkheid konden doen om de toestemming wel te verkrijgen van beide ouders?

Wanneer gezamenlijk wordt besloten dat het belang van het kind hier vooropgaat, vanwege het ernstig nadeel dat anders ontstaat, is het van belang deze nog anoniem voor te leggen aan een andere professional die niet betrokken is bij de casus. Als die het besluit steunt, leg je dit advies vast in het dossier en kan er worden overgegaan tot behandeling. Het advies is om elke stap in dit afwegingsproces zorgvuldig vast te leggen in het dossier, inclusief de overwegingen die je met elkaar maakt ten aanzien van het belang van het kind.