Vooruitdenken in publieke communicatie: zeven trends die ertoe doen

Het trendrapport van Dienst Publiek en Communicatie (Ministerie van Algemene Zaken) biedt een helder kompas. Zeven maatschappelijke trends hebben directe impact op het vak van overheidscommunicatie. Van AI tot sociale ongelijkheid, van generatieverschillen tot druk op de rechtsstaat: communicatieprofessionals staan voor nieuwe keuzes. Dit artikel zet zeven inzichten op een rij en biedt handvatten voor toepassing in de praktijk.

Ongelijkheid is niet langer alleen een kwestie van inkomen. Verschillen stapelen zich op in werk, wonen, gezondheid en sociale netwerken. Overheidscommunicatie moet stereotypering voorkomen en mensen actief benaderen met handelingsperspectieven. Persoonlijk contact en erkenning zijn cruciaal.

Doen: Ontwikkel ‘vangnetcommunicatie’ en vermijd het ‘je bent je eigen succes’-verhaal.

Inclusie en diversiteit roepen ook tegenreacties op. Traditionele waarden en rolpatronen winnen terrein, vooral onder jongeren. Communicatie moet balanceren tussen erkenning van verschillen en het bieden van houvast.

Doen: Stimuleer dialoog en pas leiderschapsstijlen aan op generatieverschillen.

Decentralisatie, regeldruk en personeelskrapte leiden tot een ‘overheidsburn-out’. Communicatie moet helder zijn over keuzes en knelpunten, en bijdragen aan versimpeling en samenwerking.

Doen: Communiceer via eigen kanalen en volg Europese regelgeving actief. Baseer keuzes op democratische waarden.

AI verandert het communicatievak fundamenteel. Van contentcreatie tot besluitvorming: de technologie biedt kansen, maar roept ook ethische vragen op. AI-geletterdheid wordt een basisvaardigheid.

Doen: Investeer in training en ethische kaders. Communiceer transparant over AI-gebruik.

Digitalisering vergroot de afstand tussen mensen. De behoefte aan verbondenheid, zingeving en menselijke interactie groeit. Communicatie moet deze waarden versterken.

Doen: Gebruik communicatie om gemeenschapszin te bevorderen. Laat ruimte voor verhalen en ontmoetingen.

Vertrouwen in rechtspraak en wetgeving staat onder druk. Communicatie speelt een rol in het versterken van rechtsstatelijk bewustzijn en het uitleggen van juridische processen.

Doen: Gebruik begrijpelijke taal en leg uit hoe besluiten tot stand komen. Organiseer reflectie op ambtelijk vakmanschap.

Big Tech beïnvloedt publieke communicatie en democratische processen. Overheden moeten strategisch omgaan met platformkeuzes en digitale afhankelijkheid.

Doen: Communiceer over maatschappelijke doelen, niet alleen over regels. Organiseer één aanspreekpunt voor inwoners.

NCOD biedt workshops, strategisch advies en begeleiding bij het ontwikkelen van toekomstbestendige communicatie.