AI-verordening

Wat moeten we als gemeente met de AI-verordening? In 3 stappen vooruit!

Europese regels voor AI

De Europese regels voor kunstmatige intelligentie (AI) zijn officieel ingegaan. Dat brengt duidelijke uitdagingen met zich mee voor gemeenten. Zo zijn sommige vormen van AI-gebruik nu verboden, moeten medewerkers weten hoe ze veilig en verantwoord met AI omgaan, en is het belangrijk om als organisatie de controle te houden. Hoe ga je hier goed mee aan de slag?

Stap 1: Zorg voor AI-geletterdheid binnen je organisatie

Volgens de nieuwe AI-wet moeten medewerkers genoeg weten om AI op een verantwoorde manier te gebruiken. Dat betekent niet dat iedereen moet kunnen programmeren. Wel is het belangrijk dat collega’s begrijpen hoe AI tot bepaalde uitkomsten komt, welke data er wordt gebruikt en welke risico’s er zijn — zoals vooringenomenheid, discriminatie of problemen met privacy.

Zorg daarom voor praktische trainingen en workshops, afgestemd op de verschillende functies binnen je organisatie. Zo vergroot je niet alleen het vertrouwen in AI, maar zorg je er ook voor dat de menselijke blik behouden blijft bij besluiten waar AI een rol in speelt. Begin idealiter bij het management en strategisch beleid: zij hebben de basiskennis nodig om AI goed te kunnen aansturen en de juiste keuzes te maken.

Stap 2: Breng het AI-gebruik in kaart

De eerste stap is helder krijgen welke algoritmen en AI-toepassingen er binnen je gemeente worden gebruikt. Denk aan systemen die helpen bij het beoordelen van subsidieaanvragen, het opsporen van fraude, het doen van voorspellingen of het automatisch afhandelen van processen. Vaak is zo’n overzicht er nog niet, maar het is wél belangrijk om grip te krijgen op wat er speelt en mogelijke risico’s te herkennen. Zo voorkom je verrassingen en kun je op tijd voldoen aan wettelijke eisen, zoals het algoritmeregister of toezicht op hoog-risico-AI.

Het hoeft geen enorme klus te zijn: met een eenvoudige checklist en een paar gerichte gesprekken per afdeling kom je al een heel eind.

Stap 3: Beleid en verantwoordelijkheden

Benoem binnen je organisatie duidelijke verantwoordelijkheden: wie houdt toezicht op algoritme en AI gebruik, wie beoordeelt de ethische en juridische kanten, en wie onderhoudt het verplichte algoritmeregister? Een formeel aanspreekpunt of AI-officer helpt hierbij enorm. Dit biedt helderheid en vertrouwen. Zorg daarnaast voor beleid en heldere richtlijnen waarin je beschrijft wanneer en onder welke voorwaarden AI wel of juist niet ingezet mag worden. Door ethiek, privacy en transparantie hierbij centraal te stellen, voorkom je dat algoritmen onbedoelde negatieve effecten hebben.

Hoe kunnen wij jou helpen?

Wij begrijpen dat nieuwe informatiewetgeving grote impact kan hebben, en dat het best lastig kan zijn om hieraan te voldoen. Omdat wij niet geloven in onnodig ingewikkelde trajecten, ondersteunen wij jou met duidelijke en behapbare stappen voor een snel resultaat:

We helpen bij het opzetten en uitvoeren van de inventarisatie van huidige AI-toepassingen.
We verzorgen workshops en trainingen om AI-geletterdheid binnen jouw gemeente effectief te vergroten.
We adviseren bij het ontwikkelen en implementeren van governance-structuren, beleidskaders en richtlijnen.

Met onze praktische aanpak voldoe je niet alleen aan wettelijke eisen, maar benut je ook de kansen die AI biedt voor efficiëntere en meer betrouwbare gemeentelijke dienstverlening.

Leestips over de AI-verordening

Deze uitvoeringsanalyse van de VNG over de AI-verordening.
Hier kun je de wet ook in z'n geheel lezen.
Een overzicht van de risicocategorieën van AI van de Autoriteit Persoonsgegevens.
Deze beslishulp van het ministerie van BZK om te toetsen wat de AI-verordening zegt over jouw AI-toepassing.
Deze tips over AI-geletterdheid van de Autoriteit Persoonsgegevens.
Deze trendanalyse en deze position paper van de VNG over AI en algoritmes.