Wel of geen besluit algemene voorziening?

Lokale teams bieden tegenwoordig steeds meer zelf jeugdhulp. De vraag is of er altijd een besluit nodig is door het college voor deze vorm van jeugdhulp? En moet hiervoor een beschikking worden afgegeven conform de Algemene wet bestuursrecht? Hoe zit dit precies?

Om op deze vragen antwoord te kunnen geven moet worden beoordeeld of er een aanvraag is gedaan voor jeugdhulp. Zolang er geen aanvraag is gedaan kun je nog geen besluit nemen en een beschikking afgeven. In deze casus is het lokaal team door het college gemandateerd tot het nemen van besluiten voor de toegang tot jeugdhulp.

Twee vormen van voorzieningen

Binnen de lokale teams zien we grofweg twee vormen van voorzieningen die worden ingezet in de ondersteuning van kinderen en ouders die zonder aanvraag en besluit kunnen worden ingezet:

Preventieve activiteiten - Preventieve hulp is in het kader van de Jeugdwet geen jeugdhulp. Bij preventie gaat het om de doelgroep die een risico heeft op (psychische) problematiek. Wanneer er geen aanvraag is ingediend of niet is vastgesteld dat er een hulpvraag is op grond van de Jeugdwet, kunnen de preventieve activiteiten worden ingezet door het lokaal team in de vorm van een algemene voorziening. Hiervoor is geen besluit nodig. Het aanbod dat door het lokaal team wordt geboden in het preventieve kader is dan ook zonder besluit beschikbaar.

Vrij toegankelijk aanbod - Net als bij preventieve activiteiten is voor de inzet van een vrij toegankelijke voorziening, zoals schoolmaatschappelijk werk, jongerenwerk of consultatiebureau, geen besluit nodig. Dit wil zeggen dat het voor iedereen toegankelijk is, eventueel na een lichte doelgroep-toets. Een lokaal team is op zichzelf een vrij toegankelijke voorziening, ook wanneer zij hulp en ondersteuning biedt zonder dat er een aanvraag voor jeugdhulp aan vooraf is gegaan. Maar hier zit een addertje onder het gras, want het lokaal team doet meer dan alleen hulp bieden. Ook organiseert zij de toegang tot jeugdhulp en neemt in dat kader wel besluiten namens het college.

Wanneer sprake is van een aanvraag voor jeugdhulp volgt hierop altijd een besluit.

Het lokaal team verzorgt de toegang naar jeugdhulp, waaronder de individuele voorzieningen. De basis hiervoor is een schriftelijke aanvraag voor jeugdhulp. Hierop volgt altijd een besluit van het college. Het lokaal team is gemandateerd door het college om dat besluit te nemen.

Dit wil niet zeggen dat het besluit altijd een aanbod van gespecialiseerde jeugdhulp betreft. De oplossing voor de hulpvraag kan ook bestaan uit een beroep doen op de draagkracht van ouders of een vrij toegankelijke voorziening zoals de begeleiding van een professional van het lokaal team. En tot slot kan er ook worden geconcludeerd dat er geen hulp wordt ingezet. Veel gemeenten hebben het nemen van het besluit praktisch vormgegeven door het plan dat door het lokaal team wordt opgesteld ook als besluit te gebruiken.

Bespiegelingen

In de praktijk lopen bovenstaande zaken vaak door elkaar heen. De rol van de toegang en het bieden van hulp in het lokale team is met elkaar verweven. Een onderscheid tussen preventie en jeugdhulp zoals de wetgever beoogd is niet altijd (makkelijk) te maken. En ouders en jeugdigen zijn ook niet altijd geholpen met een formele route voor een besluit als ze een relatief lichte hulpvraag hebben. Er wordt daarom vaak geen besluit genomen of plan opgesteld als de medewerkers van het lokale team inschat dat deze zelf de hulpvraag kan beantwoorden. Aan de andere kant moet de rechtsbescherming wel gewaarborgd zijn, en daarin voorziet het nemen van een besluit. Daarnaast zijn er meerdere manieren binnen de Jeugdwet om naar hulp verwezen of toe geleid te worden, dus ook de toeleiding van huisartsen naar het lokale team waarvoor dan geen besluit nodig is.